Sistem Pemerintahan Pusat Dan Wilayah Pada Zaman Kerajaan Turki Uthmaniyah Pada Abad Ke-16 Dan 17 Masihi (STPM

Sistem Pemerintahan Pusat Dan Wilayah Pada Zaman Kerajaan Turki Uthmaniyah Pada Abad Ke-16 Dan 17 Masihi

1. Struktur Pemerintahan dan Pentadbiran Pusat

Sultan merupakan individu yang mempunyai kuasa tertinggi dalam bidang agama, politik, pentadbiran dan kewangan. Pada peringkat awal, sultan terdiri daripada para amir yang menjadi tuan tanah dalam kerajaan Saljuk. Sultan dibantu oleh Wazir Agung yang bertindak sebagai ketua pentadbir dan penasihat sultan. Beliau merupakan ketua segala hal ehwal pentadbiran dan juga memiliki cop mohor sebagai simbol wakil sultan. Wazir Agung dibantu oleh tiga orang hakim tentera, dua orang Beylerbey (ketua turus tentera sultan), dua orang Defterdar (bertanggungjawab dalam urusan pentadbiran kewangan), seorang Agha (wakil tentera darat), seorang Laksamana, dan seorang Nishanji bagi monogram sultan.

Pada zaman pemerintahan Sultan Salim I, jawatan mufti (Shaykh al-Islam) telah diwujudkan. Tugas utamanya ialah mengeluarkan fatwa dalam semua aspek agama termasuk keputusan berperang sesama orang Islam. Mufti juga diberikan hak melantik pegawai-pegawai istana di ibu kota Istanbul. Kadangkala sultan turut campur tangan dalam soal fatwa, misalnya ketika menentang ajaran Syiah bagi tujuan menjaga keamanan negara.

Penubuhan kerajaan Uthmaniyah telah diasaskan mengikut sistem feudal yang ditiru daripada Byzantine. Sistem pemerintahannya turut dibantu oleh golongan tentera yang dikenali sebagai fief . Fief merupakan tentera asasi kerajaan Uthmaniyah. Fief yang berjasa dikurniakan tanah. Tanah-tanah tersebut dikendalikan oleh para petani. Tanah kurniaan ini telah menghasilkan antara 3000-20 000 asper. Asper ialah mata wang perak. Fief yang berkhidmat secara peribadi dengan sultan diberikan tanah yang lebih luas (ziamet) dan hasilnya mencapai 100 000 asper. Tanah kurniaan yang lebih luas (khass) diberikan kepada gabenor wilayah. Tanah kurniaan di Eropah menyediakan sebanyak 80 000 ekor kuda, sementara di Asia 50 000 ekor kuda. Senjata yang digunakan oleh fief ialah tombak, pedang, panah dan perisai. Pakaian mereka ialah baju dan serban serta menunggang kuda.

Mereka ini dikelompokkan di bawah beberapa orang ketua yang membawa bendera (Sanjak atau Liwa’). Ketua ini dipanggil bey. Antara bey, ada beberapa orang beylerbey; terbesar ialah Beylerbey, Anatolia dan yang kedua Beylerbey Rumali di Eropah. Bey-bey ini juga memakai gelaran Pasha. Beylerbey merujuk kepada ketua turus tentera sultan yang mempunyai kuasa yang sangat luas, malah putera mahkota terpaksa tunduk kepadanya.

Sistem feudal runtuh setelah kerajaan Uthmaniyah bertambah luas dan sultan terpaksa menyerahkan kuasa tanah fief kepada Beylerbey. Pihak Beylerbey telah menyalahgunakan kuasa dengan bertindak memberikan tanah fief kepada mereka yang menyokongnya dan merampas tanah fief daripada orang yang melakukan kesalahan kecil. Penyalahgunaan kuasa ini telah dihapuskan semasa pemerintahan Sulaiman al-Qanuni menerusi Kanunname (1530 M). Walaubagaimanapun, sistem tanah fief ini diteruskan tetapi syarat-syaratnya diketatkan.

Lama-kelamaan tentera feudal telah digantikan dengan tentera upahan yang menggunakan senjata yang lebih canggih termasuk meriam besar bermula pada akhir abad ke-16 M. Tentera Uthmaniyah di peringkat awalnya terdiri daripada empat pasukan (skuadron menyamai 120-200 orang) yang diasaskan oleh Orkhan sendiri. Bilangannya kemudian bertambah sehingga 11 500 orang bagi setiap skuadron (1534 M).

2. Struktur Pemerintahan dan Pentadbiran Wilayah

Setiap wilayah ditadbir oleh gabenor wilayah yang bertanggungjawab mentadbir tanah kurniaan yang agak luas yang akan dikendalikan oleh para petani.

Kadi merupakan ketua agama bagi setiap daerah. Tugasan utama pegawai berkenaan ialah mengendalikan hukum jenayah dan sivil berdasarkan syariah Islam yang berpandukan Al-Quran dan hadis.

Multezim pula bertanggungjawab untuk mengutip semua cukai dari kawasan-kawasan tertentu. Sebahagian daripada hasil kutipan tersebut diserahkan kepada perbendaharaan negara. Pegawai kerajaan diberikan kuasa untuk mengutip bayaran yang dikenali sebagai bakshish untuk perkhidmatan yang diberikan kepada orang awam.

Golongan intelektual Muslim bertanggungjawab dalam pentadbiran keadilan, menguruskan wakaf untuk menyokong perkembangan sekolah dan hospital serta pendidikan belia Muslim. Ada kalanya, golongan ini berperanan sebagai orang tengah antara rakyat dan cabang-cabang lain kelas pemerintah.