Kawalan Kualiti | STPM | Konsep dan Proses Kawalan Kualiti | Kaedah Pemeriksaan | Alat Kawalan Kualiti | Pendekatan Kawalan Kualiti |
Kawalan Kualiti (STPM | Perniagaan)
Kawalan kualiti adalah satu kaedah atau teknik yang digunakan untuk memastikan bahawa produk atau perkhidmatan memenuhi piawaian kualiti yang telah ditetapkan. Konsep kawalan kualiti boleh diterapkan di dalam pelbagai industri seperti pembuatan, perkhidmatan kesihatan, dan pembinaan. Proses kawalan kualiti berdasarkan kepada pemantauan dan pengukuran dalam setiap fasa pembuatan dan penghasilan produk atau perkhidmatan.
A. Konsep dan Proses Kawalan Kualiti
Kawalan kualiti merujuk kepada satu kaedah yang membantu pengeluar untuk mengesan dan membetulkan masalah dalam proses pengeluaran sebelum produk diserahkan kepada pelanggan. Kepentingan kawalan kualiti adalah untuk memastikan produk dan perkhidmatan yang dihasilkan memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan. Selain itu, kawalan kualiti juga membantu organisasi mengurangkan kos dan meningkatkan kepuasan pelanggan.
Proses kawalan kualiti boleh dirangka menggunakan pendekatan PDCA (rancang, buat, semak, dan tindakan). Fasa rancang melibatkan pembentukan piawaian kualiti, mengenal pasti sumber masalah dan memperbaiki proses yang sedia ada. Fasa buat melibatkan pembuatan produk atau perkhidmatan dengan mengikut piawaian kualiti yang telah ditetapkan. Fasa semak melibatkan pemeriksaan produk atau perkhidmatan untuk memastikan piawaian kualiti tercapai. Fasa tindakan melibatkan pengambilan tindakan yang sewajarnya jika piawaian kualiti tidak tercapai.
B. Kaedah Pemeriksaan
Kaedah pemeriksaan adalah salah satu aspek penting dalam kawalan kualiti. Kaedah ini merujuk kepada cara pengukuran kualiti produk atau perkhidmatan. Kaedah pemeriksaan yang digunakan haruslah boleh dipercayai dan dapat memberikan data yang tepat. Terdapat dua jenis kaedah pemeriksaan iaitu pemeriksaan menyeluruh dan pelan pensampelan.
Pemeriksaan menyeluruh merujuk kepada pemeriksaan semua produk atau perkhidmatan yang dihasilkan. Kaedah ini memerlukan banyak masa dan kos yang tinggi, tetapi memberikan kepastian bahawa setiap produk memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan. Pelan pensampelan pula merujuk kepada pengambilan sampel dari produk atau perkhidmatan yang dihasilkan dan dianalisis untuk memastikan bahawa produk atau perkhidmatan tersebut memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan. Kaedah ini lebih cepat dan menjimatkan kos, tetapi tidak memberikan kepastian sepenuhnya bahawa setiap produk memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan.
C. Alat Kawalan Kualiti
Alat kawalan kualiti adalah kaedah yang digunakan untuk mengawal dan memperbaiki kualiti produk atau perkhidmatan. Beberapa alat kawalan kualiti yang digunakan ialah:
- Kawalan proses secara statistik (statistical process control)
Kawalan proses secara statistik merujuk kepada penggunaan statistik untuk mengawal dan memperbaiki proses pengeluaran. Dengan menggunakan kaedah ini, data dipantau secara berterusan dan digunakan untuk mengenal pasti trend dan pola dalam proses pengeluaran. Data ini digunakan untuk membuat keputusan yang lebih baik dan memperbaiki proses pengeluaran.
- Analisis nilai tambah (value-added analysis)
Analisis nilai tambah merujuk kepada proses analisis yang digunakan untuk mengenal pasti aktiviti yang menambah nilai kepada produk atau perkhidmatan dan aktiviti yang tidak menambah nilai. Dengan mengenal pasti aktiviti yang tidak menambah nilai, organisasi dapat mengurangkan kos dan meningkatkan produktiviti.
- Carta kawalan (control charts)
Carta kawalan adalah kaedah yang digunakan untuk memantau proses pengeluaran dan mengenal pasti perubahan dalam proses tersebut. Carta kawalan memaparkan data dalam bentuk grafik dan digunakan untuk mengenal pasti pola dan trend dalam data.
- Kajian kualiti/kos (quality/cost studies)
Kajian kualiti/kos merujuk kepada kajian yang dilakukan untuk mengenal pasti kos dan manfaat yang berkaitan dengan peningkatan kualiti. Kajian ini membantu organisasi untuk mengambil keputusan yang berdasarkan data dan mengenal pasti cara untuk mengurangkan kos dan meningkatkan kualiti.
- Pasukan penambahbaikan kualiti (quality improvement teams)
Pasukan penambahbaikan kualiti adalah kumpulan orang yang bertanggungjawab untuk memperbaiki proses pengeluaran dan meningkatkan kualiti produk atau perkhidmatan. Pasukan ini biasanya terdiri daripada wakil dari pelbagai bahagian dalam organisasi.
- Penanda aras (benchmarking)
Penanda aras merujuk kepada kaedah yang digunakan untuk membandingkan prestasi organisasi dengan prestasi organisasi lain yang lebih baik. Dengan melakukan benchmarking, organisasi dapat mengenal pasti kelemahan dalam proses pengeluaran dan mengambil tindakan untuk memperbaikinya.
D. Pendekatan Kawalan Kualiti
Pendekatan kawalan kualiti merujuk kepada tiga pendekatan yang berbeza untuk mengawal dan memperbaiki kualiti produk atau perkhidmatan iaitu kawalan input, kawalan proses, dan kawalan output.
Kawalan input
Kawalan input merujuk kepada pengawalan bahan mentah dan bahan pembantu yang digunakan dalam proses pengeluaran. Dengan mengawal input, organisasi dapat memastikan bahawa produk atau perkhidmatan yang dihasilkan memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan.
Kawalan proses
Kawalan proses merujuk kepada pengawalan proses pengeluaran. Dengan menggunakan kaedah kawalan proses secara statistik dan carta kawalan, organisasi dapat memastikan bahawa proses pengeluaran memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan. Kawalan proses juga membolehkan organisasi untuk mengenal pasti dan mengurangkan perbezaan dalam proses pengeluaran.
Kawalan output
Kawalan output merujuk kepada pengawalan produk atau perkhidmatan yang dihasilkan. Dengan menggunakan kaedah pemeriksaan dan kajian kualiti/kos, organisasi dapat memastikan bahawa produk atau perkhidmatan yang dihasilkan memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan.
Kesimpulannya, kawalan kualiti adalah proses yang penting dalam memastikan bahawa produk atau perkhidmatan yang dihasilkan memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan. Proses kawalan kualiti melibatkan beberapa langkah termasuk rancang, buat, semak, dan tindakan (PDCA). Kaedah pemeriksaan termasuklah pemeriksaan menyeluruh dan pelan pensampelan. Alat kawalan kualiti termasuklah kawalan proses secara statistik, analisis nilai tambah, carta kawalan, kajian kualiti/kos, pasukan penambahbaikan kualiti, dan penanda aras. Pendekatan kawalan kualiti merujuk kepada kawalan input, kawalan proses, dan kawalan output. Semua langkah ini perlu dilakukan dengan teliti dan berterusan bagi memastikan kualiti produk atau perkhidmatan yang dihasilkan sentiasa memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan.
