Faktor-Faktor Perang Dingin Di Eropah Pada Tahun 1945-1955 (STPM | Sejarah)

Faktor-Faktor Perang Dingin Di Eropah Pada Tahun 1945-1955 | Sejarah | STPM | Huraikan | Bincangkan | My Wislah | Wislah Malaysia |

1.     Doktrin Truman

• Perang dingin tercetus apabila Presiden Harry Truman mengumumkan bahawa segala bantuan yang diberikan kepada Soniet Union dihentikan. Pada Oktober 1945, beliau menegaskan Amerika Syarikat tidak mengiktiraf mana-mana kerajaan yang ditubuhkan tanpa persetujuan penduduknya.
• Pada tahun 1946, Presiden Harry Truma menekankan dasar Amerika Syarikat yang akan menggunakan apa cara sekalipun untuk membendung pengaruh komunis. Kenyataan ini, menjadi asas kepada pembentukan ‘Doktrin Truman’ yang membawa kepada usaha Amerika Syarikat menentang peluasan pengaruh Soviet Union dan ideology komunis keseluruh dunia. Berpandukan kepada doktrin, Amerika Syarikat telah memberi bantuan ketenteraan dan kewangan kepada Turki dan Greece untuk menghadapi ancaman komunis.

2.     Tirai besi

• Pada bulan Mac 1946, Perdana Menteri Britian Winston Churchill memberitahu bahawa terdapat ‘tirai besi’ yang memisahkan Eropah kepada 2 blok yang bermusuhan, iaitu blok komunis dan blok bukan komunis.
• Kewujudan tirai besi menyebabkan hubungan perdagangan antara blok-blok ini amat terhad, manakala hubungan biasa secara perseorangan hampir tidak wujud.

3.     Rancangan Marshall

• Pada tahun 1947, Amerika Syarikat melancarkan perancangan Rancangan Marshall untuk membantu negara-negara Eropah memulihkan ekonomi dan mengukuhkan pemerintahan demokratik di negara tersebut. Soviet Union menolak Rancangan Marshall walaupun pada awalnya menyertai perbincangan rancangan ini. Soviet Union menolak Rancangan Marshall yang didakwa sebagai campur tangan Amerika Syarikat dalam hal negara lain.
• Soviet Union enggan menerima bantuan dan memaksa negara-negara Eropah timur yang lain untuk berbuat demikian. Di bawah Rancangan Marshall, Amerika Syarikat membekalkan bahan-bahan mentah, jentera, minyak dan baja bernilai $ 3000 juta dollar Amerika.

4.     Pertubuhan Kerjasama Ekonomi Eropah (OEEC)

• Penubuhan OEEC untuk menguruskan Rancangan Marshall menambahkan ketegangan antara timur dan barat. Pertubuhan ini dianggotai oleh 16 buah negara Eropah termasuk Amerika Syarikat dan Kanada. Melalui pertubuhan ini, Amerika Syarikat membelanjakan sejumlah besar wang bagi menjalinkan kerjasama ekonomi dalam kalangan negara. Ekoran dari bantuan itu, Eropah barat mengalami pemulihan ekonomi yang ketara.
• Pembangunan ekonomi dan kemakmuran yang dikecapi oleh penduduk menyebabkan perkembangan fahaman komunis dapat disekat di Eropah Barat.

5.     CAMECON

• Selepas penolakan terhadap Rancangan Marshall, Soviet Union mula mengawal negara-negara Eropah timur di bawah pengaruh komunis. Stalin menubuhkan Biro Penerangan Komunis Cominform untuk menyelaraskan kegiatan parti-parti komunis Eropah.
• Selain itu, ia juga bertujuan mewujudkan kerjasama ekonomi bagi negar-negara Eropah Timur dalam COMECON. Perkembangan ini melebarkan jurang antara Timur dan Barat di Eropah.

6.     Perkembangan pengaruh komunis di Eropah Timur :

• Selepas Perang Dunia Kedua tamat, Soviet Union mula mengukuhkan kedudukannya di Eropah Timur, dengan menempatkan tenteranya di Poland, Hungary, Romania, Bulgaria, Czechoslovakia, bahagian timur Jerman dan Austria. Soviet Union menggunakan kekuatan tentera untuk membentuk kerajaan-kerajaan komunis, malah menggunakan kuasanya untuk mengendalikan dasar-dasar dalam dan luar negara-negara tersebut.
• Dasar Soviet Union mengukuhkan pemerintah  komunis jelas ketara di Poland, Czechoslovakia dan Yugoslovia.

(1) Pengaruh komunis di Poland

• Soviet Union melibatkan diri secara langsung dalam mengukuhkan pengaruh komunis di Poland. Parti yang bukan komunis seperti Parti Rakyat telah diserapkan dalam Barisan Kebangsaan Parti Pekerja Poland yang merupakan parti politik komunis. Malah Soviet Union juga bertindak menyingkirkan 75 000 anggota komunis dan sosialis Poland yang tidak menurut arahan serta panduan yang ditetapkan oleh Soviet Union.
• Pada tahun 1948, Setiausaha Parti Komunis, Gomulka dipaksa meletakkan jawatan kerana memberi sokongan kepada Tito di Yugoslovia.

(2) Pengaruh komunis di Czechoslovakia :

• Sebelum Perang Dunia Kedua, Czechoslovakia merupakan negara yang paling maju dalam bidang perindutrian di Eropah Timur dan mempunyai pengalaman dalam pemerintahan demokrasi. Selepas Perang Dunia Kedua, Parti Komunis mendapat sokongan yang meluas daripada golongan pekerja dan intelek ekoran peranannya dalam penentangan terhadap Nazi Jerman. Parti komunis telah menyertai kerajaan campuran yang terdiri daripada golongan liberal dan parti-parti berhaluan kiri di bawah kepimpinan Klement Gottwald.
• Pada bulan Febuari 1948, kerajaan baharu ditubuhkan oleh Parti Komunis dan Parti Demokrat. Seterusnya berlaku gerakan untuk menyingkirkan golongan anti-komunis daripada jawatan-jawatan kerajaan. Penguasaan Parti Komunis di Czechoslovakia diteruskan dengan gerakan pembersihan dalam parti itu. Pemimpin-pemimpin yang menunjukan taat setia kepada Rusia dikekalkan berkuasa.

(3) Pengaruh komunis di Yugoslavia :

• Parti Komunis Yugoslavia dibawah pimpinan Tito tidak mempunyai hubungan mesra dengan Soviet Union. Menjelang tahun 1948, timbul perselisihan faham yang amat ketara antara Tito dan Stalin. Soviet Union menuduh Tito sebagai pengkhianat bangsa dan membatalkan tuntutan Yugoslavia terhadap Carinthia di Austria. Malah Rusia juga menuduh Yugoslovia memberi layanan buruk terhadap rakyat Soviet Union yang menetap di negara tersebut. Hubungan antara Yugoslavia dan Soviet Union menjadi semakin tegang apabila Tito enggan menerima rancangan ekonomi yang dilaksanakan oleh Stalin.
• Dalam pada itu, Tito mempunyai rancangan untuk menubuhkan satu pakatan dalam kalangan negara-negara Balkan. Rancangan Tito bertentangan dengan kehendak Soviet Union sehingga beliau dituduh sebagai tali barut Amerika Syarikat. Perkembangan ini menyebabkan Yugoslavia disingkirkan daripada Gerakan Komunis Antarabangsa.
• Dalam pada itu, kuasa-kuasa Barat pula bersedia menghulurkan bantuan ekonomi kepada Yugoslavia. Komunisme nasional bebas yang diperkenalkan oleh Tito turut mendapat sokongan daripada negara-negara komunis lain. Ekoran perkembangan ini, Soviet Union mula menjalankan gerakan pembersihan dalam kalangan pemimpin-pemimpin komunis tempatan di Hungary, Poland, Romania, Bulgaria dan Czechoslovakia.

(4) Pengaruh komunis di Greek :

• Semasa Perang Dunia Kedua, Parti Komunis Greek memainkan peranan dalam penentangan terhadap Jerman. Pada tahun 1944, Parti Komunis turut menyertai kerajaan campuran. Peperangan tercetus di Athens ekoran cadangan kerajaan agar gerila komunis meletakkan senjata.
• Pada bulan Mac 1946, Parti Monarkis berhaluan kanan berjaya dalam pilihan raya umum. Kejayaan ini disusuli dengan tindakan menindas penyokong-penyokong komunis. Golongan komunis mewujudkan pasukan gerila di Macedonia untuk bertindak balas. Komunis turut mendapat bantuan dan sokongan daripada Yugoslavia. Parti Monarkis pula mendapat sokongan daripada Britain dan Amerika Syarikat selepas tahun 1947. Menjelang tahun 1949, gerila-gerila komunis dapat ditewaskan.

7.     Perkembangan politik di Eropah Barat :

• Selepas Perang Dunia Kedua, negara-negara Eropah Barat menghadapi kesukaran untuk membangunkan semula ekonomi mereka. Keadaan ini menyebabkan berlaku inflasi, pengangguran dan kebuluran. Perkembangan ini menyebabkan parti-parti berhaluan komunis mula mendapat sokongan rakyat di Perancis dan Itali. Umpamanya, kerajaan campuran pertama diwujudkan di Perancis di bawah pimpinan de Gaulle turut dianggotai oleh ahli-ahli Parti Komunis Perancis.
• Menjelang tahun 1947, Parti Komunis menjadi pembangkang di Perancis dan mula mendapat tempat di Itali pada tahun 1948. Parti Komunis Itali turut menyertai kerajaan campuran yang ditubuhkan oleh de Gasperi yang merupakan pemimpin Parti Kristian Demokrat.

8.     Masalah perpecahan Jerman

• Salah satu masalah utama yang dihadapi oleh pihak Berikat selepas Perang Dunia Kedua adalah pembinaan semula ekonomi dan politik Jerman. Negara Jerman telah dibahagikan kepada 4 kawasan yang ditadbir oleh Soviet Union, Amerika Syarikat, British dan Perancis. Manakala ibu negeri Jerman, Berlin dibahagikan kepada 4 sektor. Suruhanjaya Kawalan Berikat telah ditubuhkan untuk menyelaraskan perkara-perkara yang akan memberi manfaat kepada semua pihak yang terlibat dalam pentadbiran Jerman. Menjelang tahun 1948, Soviet Union telah memiliknegarakan semula industry di Jerman Timur, juga bertindak merampas dan mengagihkan ladang melebihi keluasan 250 ekar.  Mereka juga menggalakkan penubuhan Parti Sosial Bersatu yang merupakan gabungan Parti Komunis dan Parti Sosial Demokrat. Sebenarnya, sistem pentadbiran komunis telah diperkenalkan oleh Soviet Union di Jerman Timur.
• Pada tahun 1947, Amerika Syarikat dan British telah menyatukan kawasan-kawasan yang berada di bawah penguasaan mereka untuk tujuan ekonomi. Pada tahun 1948, Amerika Syarikat, Britain, dan Perancis telah membuat keputusan untuk mendirikan sebuah kerajaan bagi Jerman Barat melalui Perjanjian London. Perkembangan ini menyebabkan muncul dua buah parti politik, iaitu Parti Kristian Demokrat di bawah pimpinan Konrad Adenauer dan Parti Sosial Demokrat di bawah pimpinan Kurt Schumacher di Jerman Barat.  Perkembangan ini menyebabkan wujud perpecahan yang agak ketara Jerman Barat dan Jerma Timur. Perpecahan ini menyebabkan hubungan antara Soviet Union dan Amerika Syarikat semakin renggang.

9.     Pengepungan Berlin :

• Pada bulan Febuari 1948, panglima tentera Soviet Union, Sokolovsky mendakwa seluruh Kota Berlin adalah sebahagian daripada Rusia. Sementara itu, pada bulan Jun 1948, wakil-wakil daripada Amerika Syarikat, Britain, Perancis, Belgium, Belanda dan Luxembourg yang mengadakan pertemuan di London bersetuju untuk mewujudkan sebuah kerajaan pusat di Jerman Barat. Konfrontasi secara terbuka berlaku apabila pihak berkuasa Jerman Barat membuat keputusan untuk menilai semula mata wang Jerman. Tujuan penilaian semula mata wang ini dilakukan adalah untuk Membantu pemulihan ekonomi dan Menentang pasaran gelap
• Soviet Union mendakwa penilaian semula mata wang wang bertentangan dengan Perjanjian Postdam. Malah Soviet Union berpendapat tindakan tersebut akan menyebabkan nilai mata wang Jerman Timur merosot dn ini menghalang hubungan ekonomi antara Jerman Timur dan Jerman Barat.  Seterusnya, Soviet Union mengambil langkah untuk menghalang penyebaran mata wang baharu di zon mereka dan seluruh Berlin. Pada bulan Jun 1948, Soviet Union menutup semua laluan darat ke bahagian barat Berlin. Ini menyebabkan bahagian yang di kuasai oleh Barat mendapat bekalan melalui pengangkutan udara.
• Pada bulan Mei 1949, satu perjanjian telah diadakan oleh kedua-dua pihak dan sebagai susulannya, jalan-jalan darat dibuka semula. Dalam perjanjian tersebut keempat-empat kuasa yang mentadbir Jerman bersetuju Jerman yang akan dibahagikan pada masa akn dtang. Perjanjian tersebut membawa kpd penubuhan 2 buah ngara iaitu : Republik Persekutuan Jerman (Jerman Barat) dan Republik Demokratik Jerman (Jerman Timur). Republik Persekutuan Jerman ditubuhkan pada bulan Mei 1949 dan ibu negerinya terletak di Bonn. Manakala, Republik Demokratik Jerman ditubuhkan pada Oktober 1949 dengan ibu negerinya di Berlin.