Keselamatan dan Peraturan dalam Makmal Biologi (Nota Ringkas Biologi Tingkatan 4 bab 1 (Introduction To Biology And Laboratory Rules)

Keselamatan dan Peraturan dalam Makmal Biologi | Nota Ringkas Biologi Tingkatan 4 bab 1 | Introduction To Biology And Laboratory Rules | My Wislah | Wislah Malaysia |

Keselamatan dan peraturan dalam makmal biologi amat penting untuk memastikan keselamatan para pelajar dan staf yang berkerja di dalamnya. Peralatan perlindungan diri dan kaedah pengurusan bahan sisa biologi perlu diambil kira dengan serius untuk mengurangkan risiko kemalangan dan pencemaran persekitaran. Amalan-amalan dalam makmal biologi perlu diikuti dengan teliti untuk memastikan operasi makmal berjalan dengan lancar dan selamat.

Keselamatan dan Peraturan dalam Makmal Biologi

Peralatan Perlindungan Diri

1. Sarung tangan  
   • Diperbuat daripada lateks/getah/plastik.
   • Melindungi tangan daripada panas haba dan bahan kimia yang berbahaya; asid kuat dan alkali kuat.
2. Kot makmal dan kasut makmal 
   • Kot makmal: membantu untuk melindungi kulit dan baju daripada tumpahan bahan kimia.
   • Kasut makmal: melindungi kaki daripada tumpahan bahan kimia dan kaca pecah.
3. Pencuci tangan
   • Membersihkan kedua-dua tangan sebelum meninggalkan makmal adalah perlu.
4. Pencuci mata    
   • Mengandungi larutan garam yang digunakan untuk membasuh mata sekiranya bahan kimia/zarah bendasing memasuki mata.
5. Kebuk wasap    
   • Tempat pekerjaan yang melibatkan asap atau gas toksik; klorin, bromin dan nitrogen dioksida.
6. Stesen pancuran keselamatan  
   • Tempat digunakan untuk membasuh tangan dan badan apabila seseorang terdedah kepada bahan kimia yang berbahaya.
7. Kabinet aliran lamina    
   • Tempat pekerjaan yang melibatkan kultur tisu tumbuhan, penyediaan media yang menyediakan persekitaran steril kepada tempat kerja.
8. Kabinet keselamatan biologi     
   • Tempat pekerjaan yang melibatkan kultur bakteria, fungi dan virus yang membantu untuk menghalang kultur daripada mencemarkan persekitaran.

Bahan-bahan yang Tidak Boleh Dibuang ke dalam Singki

1. Bahan kimia, kaca, logam, plastik, kayu atau sebarang bahan pepejal.
2. Gris, minyak dan cat minyak.
3. Bahan toksik; benzena, klorofom, hidrogen sianida, argentum.
4. Logam berat; merkuri, plumbum dan kadmium.
5. Bahan buangan radioaktif.
6. Bahan-bahan reaktif yang tidak stabil; logam natrium, eter, hidrogen peroksida.

Bahan-bahan yang Boleh Dibuang ke dalam Singki

Sebarang bendalir/larutan yang mempunyai kepekatan rendah, tidak berbahaya dan mudah terurai.

Kaedah Mengurus Bahan Sisa Biologi

1. Bahan buangan tajam, Contoh : Picagari denganjarum, jarum suntikan, kaca dan scalpel dan Kaedah pengurusan : Buang ke dalam tong bahan buangan tajam
2. Bahan buangan tidak tajam, Contoh : Sarung tangpiring Petri, agar, bahan buangan kultur, kertas tisu, agar dan Kaedah pengurusan : Buang ke dalam beg biobahaya, sterilkan dan buang ke dalam tong biobahaya
3. Bangkai haiwan, Contoh :Organ, bahan buangan tisu haiwan, bangkai, dan Kaedah pengurusan : Balut dengan kertas tisu, letak dalam beg biobahaya dan bekukan
4. Cecair, Contoh :Kultur kaldu, media cecair, darah dan hasil darah dan Kaedah pengurusan : Dekontaminasikan bahan buangan melalui autoklaf sebelum membuang ke dalam tong biobahaya

Kemalangan dalam Makmal

1. Langkah-langkah Mengurus Tumpahan Bahan Kimia:
2. Maklumkan kepada guru.
3. Jadikan kawasan tumpahan kawasan larangan.
4. Sekat tumpahan bahan kimia daripada merebak dengan menggunakan pasir.
5. Kutip tumpahan bahan kimia dengan menggunakan alat yang sesuai.
6. Buang dengan selamat.

Langkah-langkah Mengurus Tumpahan Merkuri

1. Maklumkan kepada guru.
2. Jadikan kawasan tumpahan kawasan larangan.
3. Tabur serbuksulfur untuk menutupi bahan merkuri.
4. Hubungi pihak bomba.

Amalan-Amalan dalam Makmal Biologi

1. Etika Pakaian    
   • Guna baju makmal, sarung tangan, kasut dan gogal keselamatan mengikut kesesuaian.
2. Peraturan Keselamatan Makmal             
   • Dilarang bekerja bersendirian di dalam makmal tanpa pengawasan.
   • Basuh tangan selepas menjalankan eksperimen.
   • Dilarang membawa masuk barang yang tidak berkaitan ke dalam makmal.
   • Bersihkan tempat bekerja dengan disinfektan.
   • Buang sisa mengikut prosedur yang telah ditetapkan.
   • Dilarang makan dan minum di dalam makmal.
   • Kenal pasti semua simbol keselamatan pada bahan dan peralatan sebelum digunakan.
3. Langkah Keselamatan Berkaitan Kebakaran       
   • Hentikan kerja serta-merta dan matikan semua punca elektrik berdekatan serta cabutkan palam.
   • Keluar dari makmal mengikut laluan pelan kecemasan yang ditetapkan.
   • Hubungi pihak bomba.
   • Jangan cemas dan tolak-menolak.
   • Jangan berpatah balik untuk mengambil barang yang tertinggal.
   • Berkumpul di tempat yang telah ditetapkan.
4. Pengendalian Barangan Kaca dan Bahan Kimia 
   • Berjaga-jaga apabila mengendalikan barangan kaca panas.
   • Laporkan sebarang kerosakan peralatan atau barangan kaca kepada guru dengan segera.
   • Jauhkan bahan kimia mudah terbakar daripada sumber nyalaan api.
   • Dilarang menyentuh, merasa dan menghidu bahan kimia secara langsung.
   • Pengendalian Spesimen Hidup         
   • Guna sarung tangan yang sesuai ketika mengendalikan spesimen biologi.
   • Spesimen yang tidak berbahaya dan telah dibedah hendaklah ditanam atau disejukbeku.
   • Cuci tangan dengan bahan pencuci antiseptik sebelum dan selepas eksperimen.
   • Semua permukaan dan tempat kerja hendaklah dibersihkan dengan disinfektan sebelum meninggalkan makmal.
5. Bantuan Kecemasan     
   • Maklumkan kepada guru.
   • Hubungi talian kecemasan.
   • Pindahkan mangsa dari tempat kejadian.
   • Beri rawatan kecemasan.
   • Jadikan tempat kemalangan kawasan larangan.

Kesimpulan

Keselamatan dan peraturan dalam makmal biologi memainkan peranan yang sangat penting dalam memastikan operasi makmal berjalan dengan lancar dan selamat. Peralatan perlindungan diri seperti sarung tangan, kot makmal dan kasut makmal perlu digunakan dengan betul untuk melindungi para pelajar dan staf daripada bahan kimia yang berbahaya. Kaedah pengurusan bahan sisa biologi perlu diambil kira dengan serius untuk mengurangkan risiko kemalangan dan pencemaran persekitaran. Amalan-amalan dalam makmal biologi perlu diikuti dengan teliti untuk memastikan operasi makmal berjalan dengan lancar dan selamat. Dalam kesimpulannya,kepatuhan terhadap peraturan keselamatan dan amalan-amalan yang betul dalam makmal biologi adalah penting untuk memastikan keselamatan para pelajar dan staf serta menjaga persekitaran yang selamat dan sihat. Semua orang yang berkerja di makmal biologi perlu memahami bahaya yang terlibat dan melaksanakan tindakan pencegahan yang sesuai untuk mengurangkan risiko kemalangan dan pencemaran. Dengan mengambil langkah-langkah yang betul, kita dapat memastikan operasi makmal biologi berjalan dengan lancar dan selamat.